ÇOCUKLARDA KAKA TUTMA PROBLEMİ NEDİR?
Çocuklarda kaka tutma problemi psikolojik ,zihinsel veya fizyolojik sebeplere bağlı gelişen, çocuğun kakasını yapmak yerine tutmayı alışkanlık haline getirmesi durumudur. Genellikle tuvalet eğitiminin kazandırıldığı yaş aralığında (18-36 ay) görülür. Ancak bazen bebeklik döneminde veya okul dönemi çocuklarında da bu problem görülebilir.
ÇOCUKLARDA KAKA TUTMANIN SEBEBİ NELER OLABİLİR?
Çocuklarda Kaka Tutmanın Fizyolojik Sebepleri
Böyle bir problemle karşılaşıldığında öncelikli olarak çocuk doktoruna götürülmesi önerilir. Fizyolojik bir sebebi yoksa psikolojik sebepler aranabilir.
Çocuklarda Kaka Tutmanın Zihinsel Sebepleri
Çocuğun zihinsel gelişimi yaşıtlarıyla aynı seviyede ilerleme göstermiyor olabilir.
Çocuklarda Kaka Tutma Davranışın Diğer Sebepleri
- Çok erken yaşta tuvalet eğitimine başlanması.
- Yanlış tuvalet eğitimi.
- Çocuğun psikolojik ve fizyolojik olarak tuvalet eğitimine hazır olup olmadığına dikkat edilmemesi.
- Yanlış ebeveyn tutumları ( zorlayıcı , suçlayıcı , baskılayıcı ,kontrolcü , cezalandırıcı vs.)
- Çocuğun kabızlık veya ishal deneyimi yaşamasından dolayı tuvaletini yaparken aynı acıyı, ağrıyı hissedeceğini düşünmesi.
- Yanlış beslenme ( lifli gıdaların az tüketilmesi gibi)
- Çocuğun tuvaletin olduğu yeri korkunç bulması
- Tuvaletin içine düşeceğinden ve sifon sesinden korkması
- Çocuğun ailesinin kontrolcü ve baskılayıcı tutumuna karşılık ‘kontrol benim elimde’ mesajı vermek için yansıtma yapması.
- Kendine ait olan bir parçadan ayrılma düşüncesi.
- Aile içi problemler
- Cinsel istismar ve şiddete maruz kalması
KAKA PROBLEMİ YAŞAYAN ÇOCUĞA NELER YAPILABİLİR?
- Öncelikle fizyolojik bir sebebi olup olmadığını öğrenmek ve önlem almak için bir çocuk doktoruna götürülmesi önerilir.
- Beslenme şeklinin yeniden düzenlenmesi (bol sıvı , lifli gıdalara ağırlık verilmesi vs.) sağlanabilir.
- Ailenin mükemmeliyetçi, kontrolcü, cezalandırıcı ve baskıcı tutumlarından vazgeçmesi gerekir. Anlayışlı, sakin, sabırlı, tutarlı olmak önemlidir.
- Çocuğun ihtiyaç duyduğu sevgi ve ilgi ihmal edilmemeli ve her zaman değerli olduğu hissettirilmelidir.
- Sürekli tuvalet hakkında konuşulmaması gerekir ve sorguda bulunulmamalıdır.
- Lazımlık veya tuvalete oturmaya yardımcı malzemeler alınabilir. Lazımlığın kesinlikle tuvalette bulunması tuvalete alışması için fayda sağlar.
- Kendine ait bir parçadan ayrılıyor düşüncesinden dolayı tuvaletinin ‘yok olması’ , ‘kaybolması’ gibi ifadelerden uzak durarak ‘ onlarla vedalaşalım , bir yolculuğa çıktılar’ gibi ifadeler kullanılabilir.
- Çocuğun çabası daima övgü ve taktir edilmelidir.
- Tuvaletini yaptıktan sonra verilen küçük ödüllerle davranışının pekişmesi sağlanabilir.
- Tuvalet ortamında sevdiği oyuncaklar, tuvaletini yapan çocuk resimleri vs. bulunabilir.
- Tuvalet ile alakalı birlikte eğitici videolar izlenebilir , kitaplar okunabilir.
Çocuklarda Kaka Probleminde Nasıl Destek Alınabilir?
Çocuklarda kaka tutma problemi devam ediyorsa bir Psikolog , Psikolojik Danışman ve Pedagog tarafından uzman desteği alınabilir. Ortaya çıkan bazı psikolojik rahatsızlıklar da kaka tutma problemine eşlik edebilir( OKB, anksiyete bozukluğu vs.) Kaka tutma probleminde oyun terapisi en etkili yöntemdir. Çocuğu oyun terapisi ile desteklerken aileye de doğru olan anne-baba tutumları ile ilgili de gerekli psikolojik destek ve psikoeğitim verilir.