Kekemelik Nedir?

Kekemelik çocukluk yıllarında ortaya çıkabilen konuşma akışıyla alakalı tekrarlı ve işlevselliği etkileyen problemleri kapsayan bir konuşma bozukluğudur. Kekemelik problemi olan kişiler ne söylemek istediklerini farkındadırlar fakat bunu ifade etmekte problem yaşarlar.

Kekemeliğin Psikolojik Etkileri Nelerdir?

Kekemelik henüz yeni başlamışken ailelerin bir kısmı bu durumu çocuğun bilerek ve ilgi çekmek için yaptığını düşünebilir. Ebeveynler bu süreçte çocuğa düzgün konuşmasını söyleyip çocuğa kızabilir ve bu durum sonucunda çocuk strese girebilir ve kekemelik problemi artabilir. Negatif de olsa aile çocuğun konuşma sorununa yoğunlaştığı için kekemelik problemi yoğunlaşabilir. Bu süreç içinde çocuk eksik olduğunu, anlaşılamadığını ve kendisinde bir problem olduğunu düşünebilir. Aynı zamanda bu sorunu yaşadığı için sevilmediğini ve değer görmeyi hak etmediğini de düşünebilir.

Yaşanan bu dönemde öğretmen ve arkadaşların yaklaşımı da ebeveynler kadar önemli bir role sahiptir. Okula başlamış ve hâlâ kekemelik sorunu devam eden çocuklar ile arkadaşları dalga geçip zorbalık uygulayabiliyorlar. Bu durum da çocuğun kendisi ile ilgili negatif inançlar oluşturmasına ve sosyal ilişkilerden kaçınmasına sebep olabilir. Bu durum sonucunda da çocuklar okula gitmek istemeyebilir; ev dışında arkadaşları ile görüşmeyebilir ve yaşına uygun sorumlulukları yerine getirmek istemeyebilir.

Kekemelik Geçer Mi?

Sıklıkla 2 ve 6 yaş arasında gözlenen kekemelik sorunu çocukların yaklaşık olarak %5 ile %10’unda görülür. Kekemelik sorunu yaşayan çocukların %25’inden fazlasında bu sorun yetişkinlik dönemine kadar sürmez ve çoğu zaman çocuğun gelişim dönemi ilerledikçe ortadan kalkar. Kekemelik probleminin kalıcı olarak devam ettiği durumlarda, yaşamın ileriki dönemleri için erken müdahale edilmesi önerilir.

Kekemelik Türleri Nelerdir?

⦁             Düşünce Kekemeliği: Bu kekemelik türünde olumsuz bilişler çok baskın olarak varlığını sürdürmektedir.

⦁             Nefes Kekemeliği: Bazı kekeme kişiler nefesini kullanmakta zorluk yaşarlar. Nefes aniden kesilir boğulur gibi bir hal alırlar.

⦁             Hız Kekemeliği: Hız kekemelerinin genel olarak sorunları hece yada kelime tekrarı yapmalarıdır. Ör. Hızlı konuştukları için normalden daha fazla efor sarf ederler ve anlatmak istedikleri bir konuyu normalden çok daha uzun sürede anlatmış olurlar.

• Gırtlak Kekemeliği: Gırtlak kekemelik türünde sesli harfleri gırtlaktan söylemeyi denerler ve sorun yaşarlar.

⦁             Dudak Kekemeliği: Dudak kekemeliğine sahip kişiler sessiz harfleri söylemekte zorlanırlar ve bu kişilerde hızlı konuşma gözlenebilir. Bir kekeme kişide bu kekemelik türlerinden birisi ya da ikisi daha baskın olarak gözlenir.

Kekemelik Sebepleri Neler Olabilir?

Kekemeliğin sebepleri ile ilgili birden fazla bakış açısı bulunmaktadır. Kekemeliğin yalnızca tek bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkmadığı varsayılmaktadır.

⦁             Yapısal Nedenler: Bazı görüşlere göre kekemelik yapısal nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Kekemeliğin sebebinin fiziksel, nörolojik ya da fizyolojik bir sebep olduğu düşünülmektedir. Kekemeliğe sahip olan kişide buna yönelik bir kalıtsal olasılığın var olduğu ve çevresel etkenlerin bu olasılığı tetiklediği düşünülmektedir.

⦁             Öğrenilmiş Davranış: Yapılan bazı çalışmalara göre, kekeme olan kişilerle olmayan kişiler arasında fiziksel, nörolojik ve kalıtımsal açısından bir farklılık yoktur. Bu görüşe göre kekemelik öğrenilen bir davranıştır. Örneğin, aile içinde kekeme olan birinin varlığı sonucu çocuk bu kişiyi model alabilir ve kekelemeye başlayabilir.

⦁             Çevresel Nedenler: 2-6 yaş arasındaki çocukların düşünme hızı sözcükleri çıkarabilme hızına göre daha yüksektir. Bu nedenle çocuk normal süreç içerisinde bir kekemelik dönemi yaşayabilir. Bu dönemde görülen kekemelik, geçici ve doğal bir süreç olarak adlandırılabilir. Çocuk bilinçsizce bu davranışı yapabilmektedir. Çevredeki insanların da bu durum karşısında çocuğun konuşmalarını düzeltmesi ve çocuk üzerinde baskı kurmaları çocuğun dikkatinin konuşması üzerine yoğunlaşmasına sebep olur. Çocuğun geçirdiği bu dönemin kekemelik olarak etiketlenmemesi ilerleyen dönemler için önemlidir.

Kekemelikte Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Dil ve Konuşma Terapisi

Kekemelik terapisi, dil ve konuşma terapistleri tarafından uygulanır. Terapinin başında uzman, kişinin kekeleme davranışlarıyla ilişkili verileri toplayıp bu durumu kapsamlı olarak değerlendirir ve terapi sürecindeki hedeflerini belirler. Terapi sürecinde; ses, hece ve sözcükler arasındaki geçişler, nefes koordinasyonu ve konuşmanın akışı yeniden düzenlenir.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel davranışçı terapi kekemeliği tetikleyip arttırabilecek düşünce kalıplarını fark etmeyi ve bunları değiştirmeyi öğrenmeye yardımcı olan bir yöntemdir. Aynı zamanda kekemelik ile ilgili kaygı ve özgüven problemlerine çözüm bulmaya da yardımcı olur.

Ebeveyn Danışmanlığı

Danışmanlık sürecinde ebeveyn katılımı, çocuğun kekemelikle başa çıkma sürecinde ona yardımcı olmanın kilit bir parçasıdır. Çocuğa uygun olacak en faydalı yaklaşımı belirlemek için ebeveynlerin bir uzman rehberliğinde beraber hareket etmeleri önemlidir. Bu süreç içerisinde çocukla beraber yürütülecek olan oyun terapisi, çocuğun kekemelik problemindeki psikolojik etkenlerle çalışmaya olanak sağlarken aynı zamanda ebeveynlere danışmanlık imkanı da sağlar.