Özgüven eksikliği, kişinin kendisine ve potansiyeline olan inancının düşük olduğu durumu ifade etmek için kullanılabilir. Özgüven, kişinin kendi yeteneklerine, öz değerine ve potansiyeline olan güvenidir. Özgüven, kişinin hayatında birçok alanda etkili olabilmektedir. Örneğin; iş yaşamında, sosyal ve romantik ilişkilerinde, kişisel amaçların koyulmasında önemli bir yere sahiptir.
Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
- Çoğu zaman yetersiz, değersiz ve bir işe yaramıyor gibi hissetmek.
- İnsanlara hayır demekte zorlanmak.
- Yöneltilen olumsuz geri bildirimlerden kaçınmak.
- Sosyal ortamlardan uzaklaşmak.
- Dış görünüşünden rahatsız hissetmek.
- Diğer kişilerle çok bağımlı ilişkiler kurmak.
- Karar alırken zorluk çekmek.
- Kendimizle ilgili hep olumsuz yönleri görmek.
- Yaşanmış olan küçük başarısızlıklar sonrasında kendinizi beceriksiz bir insan ilan etmek.
- Bir hedef koymakta çok zorlanmak.
- Diğer kişilerin daha üstün olduğunu düşünmek.
- Sahip olduğumuz olumlu özellikleri küçümsemek.
Özgüven Eksikliği Neden Olur?
- Yaşamın ilk yıllarında yakın çevredeki kişilerden sürekli “sen yapamazsın, beceremezsin” gibi eleştiriler almak.
- Aşırı koruyucu ebeveynlere sahip olmak ve özgürlük alanınızın kısıtlanması.
- Romantik ilişkilerde aldatılmak.
- Yaşanan bir başarısızlık sonrasında oluşan kaygılar.
- Yaşanan olumsuz deneyimleri olduğundan daha fazla büyütmek ve bu durumlara takılı kalmak.
*çocuklarda özgüven problemi yazımızı inceleyebilirsiniz.
Fiziksel Özgüven Eksikliği
Bedensel özgüven eksikliği çoğunlukla ergenlik veya yetişkinlik yıllarında görülür. Fiziksel özgüven eksikliği sonrasında kişiler aynaya küs bir hayat geçirebilir ya da sürekli aynaya bakarak kusurlu bulduğu şeyleri inceleyebilir. Fiziksel özgüven eksikliği olan kişiler:
* Fiziksel kusurlarını çevrelerindeki kişilerle kıyaslarlar.
* Fotoğraf çekilmek istemezler.
* Sahip olduklarını düşündükleri kusurlarını saklamak için çok çaba sarf ederler.
* İyi gözüktüklerine ikna olmak için başkalarının onayına ihtiyaç duyarlar.
* Sosyal ortamlarda kişilerin kendileri hakkında olumsuz konuştuklarını düşünürler.
* Bakım ritüellerini eksiksiz yerine getirmeye çalışırlar.
* Sosyal etkinliklere katılmaktan çekinirler ve bu ortamlarda endişe hissederler.
İlişkilerde Özgüven Eksikliği
Mutlu ve sağlıklı şekilde ilerleyen bir ilişki, özgüveni olan bir partner ile mümkündür. Eğer özgüven eksikliği olan bir eş varsa, yaşanan ilişkide sorunlar gözlenmeye başlayabilir. Özgüven eksikliği sebebiyle; kendini açık bir biçimde ifade edememe, yaşanan tartışmalarda kendini savunamama, içe kapanma gibi problemler ilişkide gözlenebilir.
İlişkide özgüven problemi yaşayan erkeklerin, anneleriyle olan ilişkileri bu durumun oluşmasında etkili olabilir, eğer anne ve oğlu arasındaki ilişki bağımlılık seviyesinde ise bu durumda kişi, eşinden annesinin davranışlarını bekleyebilir veya annesini kaybetme endişesi sebebiyle eşiyle sağlıklı bir ilişki yaşamakta zorlanabilir. Aynı şey ilişki içindeki kadınlar için de geçerli olabilir kendini yeterince tanımayan ve ifade edemeyen bir kişinin karşısındaki tanıyıp anlaması da çok zordur. İlişkilerde özgüven eksikliği yaşanıyor ise bu durunda bireysel olarak ya da çift olarak destek almak gerekir çünkü özgüven ile ilişkili bir sorun yaşamayan kişi, kendi iç dünyasında mutludur ve partnerini mutlu edebilme potansiyeline sahiptir bu sebeple bu durumun fark edilmesi ve buna yönelik bir çözüm planı oluşturulması gereklidir.
Özgüven Eksikliği Nasıl Geçer?
Özgüven eksikliğim nasıl geçer diye düşünüyor olabilirsiniz, özgüven eksikliğinin çözümünde terapi ve ilaç yoluyla kullanılabilir. Kişinin günlük rutininde yapacağı bir takım alıştırmalar da özgüvenini arttırmaya yardımcı olabilir. Örneğin;
Olumlu taraflarınızı keşfetmeye çalışın ve buna odaklanın.
Özgüven, kişinin başarı duygusunu deneyimlemesiyle gelişmedir bu nedenle mükemmel olmaya çalışmayın ve kendinizi sürekli olumsuz olarak eleştirmeyin. Denemeden ‘ben beceremem’ gibi cümleler kurmaktan kaçının.
Sizi destekleyen kişilerle zaman geçirmeye özen gösterin.
Olumlu ve olumsuz yanlarınız ile ilgili objektif değerlendirmeler yapın.
Fiziksel görünüşünüze özen göstermeye çalışın.
Tüm bu günlük alıştırmaların yanında özgüven eksikliğinden kurtulmanın en sağlıklı yolu bir uzmandan destek almaktır. Özgüven eksikliği tedavi yöntemleri arasında en etkili olan ve en çok kullanılan yöntemler, EMDR ve bilişsel davranışçı terapidir. Terapi seçeceğinin yanında özgüven eksikliği için ilaç tedavisi de uygulanabilir. Özgüven eksikliği için kullanılan ilaçlar terapi süreciyle birlikte yürütüldüğünde daha etkili olabilmektedir.