Dikkat eksikliği ve hiperaktivite, çocuklarda rastlanan bir hastalık olarak görülse de yetişkinlik döneminde de rastlanan bir durumdur. DEHB çocuklukta başlar fakat beynin temelinde yer alan farklılıklar yetişkinlik döneminde de devam eder. DEHB olan kişilerin hemen hemen yarısında davranışsal belirtiler yetişkinlik döneminde gözlenebilir.
Yetişkinlerde gözlenen belirtiler şu şekildedir;
* Konsantre olmakta zorluk
* Görevleri tamamlayamama
* Sabredememe ve aceleci davranma
* İlişkileri sürdürmekte zorlanma
* Dürtüsel davranışlar
* Düzensiz ve plansız olmak
* Zaman yönetimi konusunda zorlanmak
* Çoklu görevleri takip etmekte zorlanmak
* Aşırı hareketlilik
* Ruh halinin çok sık değişmesi
* Öfke kontrolünde zorlamak
* Stresli olaylara tahammülün çok az olması
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nasıl Anlaşılır ?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan yetişkinlerde dikkat eksikliği belirtileri daha fazla gözlenirken çoğu zaman hiperaktiviteye ilişkin semptomlar azalır. Günlük hayatta DEHB tanısına sahip kişileri şu semptomları gözlemleyerek anlayabiliriz:
1. Odaklanama konusunda zorluk yaşarlar. Diğer kişilerin konuşmasını dinlerken zorlanırlar ve ayrıntılara dikkat edemezler.
2. Yaptıkları işten çok kısa sürede sıkılırlar, aynı anda birden fazla işi yapmaya çalışırlar, risk almaya daha fazla meyillidirler, yaptıkları davranışların sonuçlarını düşünmezler, çok konuşurlar ve stabil ilişkileri yürütmekte zorlanırlar.
3. Bir işe başlarken, sürdürürken ve bitirirken güçlük yaşarlar, unutkanlık ve geç kalma eğilimleri vardır. Kişisel eşyalarını daha sık kaybederler ve zamanlarını planlayamazlar.
4. Zararlı madde kullanımına daha meyilli olabilirler.
5. Sosyal ilişkilerinden çok çabuk sıkıldıkları için motivasyonlarını sürdürme konusunda zorluk yaşarlar.
6. Bazı durumlarda yer aldığı ortamdan veya karmaşık düşüncelerden kaçmak isteyen kişiler, yaptıkları işlere aşırı odaklanarak zamanı ve içinde bulundukları gerçekliği unutma noktasına gelebilirler.
7. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sahip kişilerde duygu değişimleri daha fazla gözlenir. Daha çabuk sinirlenebilirler, eleştiriye tahammül edemezler ve çok çabuk hayal kırıklığına uğrayabilirler.
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedenleri Nelerdir ?
Yetişkinlerde görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun sebepleri ile ilgili birçok bilimsel çalışma var olsa da elimizde yer alan veriler bu soruya tam olarak kesin bir yanıt için yeterli değildir. Bu bozukluk sadece tek bir sebep ile ortaya çıkmaz, birçok farklı etkenin birleşmesi ile gözlenir. Bununla birlikte bazı uzmanlar bu sorunun potansiyel sebeplerine ilişkin şu verileri bize sunuyorlar:
* Genler
* Hamilelik sürecinde kullanılan zararlı maddeler
* Erken ve düşük ağırlıklı doğumlar
* Beyin hasarları
* Çevresel etkenler
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Testi
DEHB tanısı koymak için bu konudaki uzman kişiler; danışanlarının semptomları dinler, tıbbi geçmişini öğrenir, davranışsal durumları ve aile geçmişi hakkında bilgiler alır. Aynı zamanda klinik görüşme esnasında dikkat, hiperaktivite ve dürtüsellik ile ilgili bazı testlerden yararlanılabilir. DEHB testi, yetişkinlerin gün içindeki davranış biçimlerini, hissettiklerini öğrenmeye yönelik sorulardan oluşur.
Uzmanların gözlemleri ve testten elde ettikleri cevaplar sentezlenerek kişinin DEHB tanısının olup olmadığı sonucuna ulaşılabilir.
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi için öncelikli tercih edilen yöntem ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine başlanırken kişinin hem tıbbi hem de psikolojik semptomlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. İlaç tedavisi ile beraber bu alanda uzman psikologlar tarafından bilişsel davranışçı ekoldeki psikoterapilerin eş zamanlı olarak uygulanması tedavinin olumlu yönde ilerlemesi açısından oldukça önemlidir. Yetişkinlerdeki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için oluşturulan psikoterapi planlamaları çoğu zaman günlük işlevselliğinize yardımcı olacak öğrenme becerilerini içerir. Psikoterapi size şu konularda destek olabilir:
* Zamanınızı yönetime ve organizasyon becerileriniz konusunda daha iyi olmanıza yardımcı olur
* Dürtüsel davranışınızı nasıl kontrol edebileceğiniz ve azaltabileceğiniz ile ilgili becerileri öğretir
* Problem çözme becerilerinize katkı sağlar
* Benlik saygınızı geliştirmeniz konusunda size destek olur
* Sosyal becerilerinizi geliştirmenin yollarını öğretir
* Öfkenizi kontrolü konusunda neler yapabileceğinize ilişkin size yardımcı olur