BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI OYUN TERAPİSİ
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), olumsuz ve uyumsuz olan duygu ve davranışlara sebep olan olumsuz düşünme becerilerini belirleyip değiştirmeyi hedefleyen yetişkinler için geliştirilmiş bir psikoterapi ekolüdür. Bilişsel Davranışçı Terapinin büyük yaş grubu çocuklarda ve ergenlerde de etkili olduğu, yapılan araştırmalar ile gözlemlenmiştir.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi Nedir?
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi ise çocukların yaşına uygun olacak şekilde duygu, düşünce, hayal dünyası ve çevre faktörlerinin tümünü ele alarak kanıta dayalı bilişsel ve davranışsal müdahalenin oyun yoluyla gerçekleşmesini sağlamaktadır. Terapi sonlandırıldığında, çocuğun işlevsiz baş etme stratejileri, daha etkili yöntemlerle yer değiştirmektedir.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi Kimlere Uygulanır?
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi genellikle 3 yaş ve üzerindeki çocuklara uygulanmaktadır. Terapist ile danışan arasındaki ilişki diğer tüm psikoterapiler gibi güvene ve koşulsuz kabule dayalı olmalıdır. Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi, olumlu geliştirilen terapötik ilişkinin hedeflenen değişim ve çocuğun terapide aktif bir katılımcı olması için önemli olduğunu savunmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi Nasıl Uygulanır?
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisini diğer oyun terapi ekollerinden ayıran özellikler hedef odaklı ve öğretici bir yapısının olmasıdır. Çocuklar tarafından yaşanan sıkıntıların yanlış ya da eksik kullanılan baş etme stratejilerinden kaynaklandığı düşüncesi ile bu alanda çocukları eğitmeyi temel almıştır. Değerlendirme sürecinde aileden ve çocuktan alınan bilgiler doğrultusunda terapi hedefleri belirlenir. Belirlenen hedeflere uygun şekilde terapide işlenilecek konuya, kullanılacak yönteme, oynanacak oyuncağa çoğunlukla terapist karar vermektedir.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi, sıklıkla anksiyete, korku, depresyon, sosyal becerilerde yaşanan zorluklar, saldırgan davranışlar, boşanma sürecinde adaptasyon gibi konularda kullanılmaktadır. Bilişsel ve davranışçı yöntemleri çocuklar ile çalışırken zihinsel gelişim düzeylerine göre hareket etmek en önemli noktalardandır. Küçük yaş grubu çocuklar kelimelere daha az aşina oldukları için uzun cümleler ve yeni kavramlar kullanmak yerine yaşantısal tecrübelerle öğrenmeleri daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Gelişim düzeylerine göre değişen bilişsel seviyeleri çocukların yaşadıkları deneyimlerden yola çıkarak kendilerine özgü bazı tanımlar geliştirmesine sebep olmaktadır. Kendi geliştirdikleri tanımların gerçekçi olmadığı zamanlar da olabilmektedir. Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi, çocukların daha etkili ve doğru tanım yapma, problemlere uygun başa çıkma stratejilerini çocuklara öğretmektedir.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi, yapılandırılmış bir terapi ekolü olduğu için yaşanan problemi daha net ele almayı ve birçok terapistin benzer durumlara benzer teknikler uygulamasının bilimsel olarak daha kolay açıklanmasını sağlamaktadır. Ancak yapılandırılmış bir ekol olması ve terapinin terapist tarafından yönetilmesi, çocuğa özgü benzer inanç ve duyguları gözden kaçırmaya sebep olabilmektedir. Çünkü yetişkinlere göre mantığa uygun olmayan düşünceler, çocuklar için mantıklı olabilmektedir. Küçük yaş grubunda benmerkezcilik yüksek düzeyde olduğu için bu yaş grubu çocukları evde yaşanan tartışma, kavga veya boşanma gibi olaylarında kendilerini suçlu hissedebilmektedir.
Bilişçi Davranışçı Oyun Terapisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisinde temel hedef, daha etkili baş etme stratejilerini bilişsel ve davranışsal olarak öğretmek olduğu için modelleme ve olumlu geri bildirim en sık kullanılan tekniklerdendir. Terapist bu teknikleri kullanırken kukla ve oyuncaklar aracılığıyla çocuklara yaşanabilecek durumlarda neler yapabileceğini ve istenen davranışları olumlu cümlelerle pekiştirmeyi hedeflemektedir. Modelleme ve olumlu geri bildirim teknikleri, anksiyete ve korku problemleri olan çocuklarda daha etkili olmaktadır. Çocuğun hem uygun olan davranışı öğrenmesi hem de olumlu benlik algısı kazanması için olumlu geri bildirimler sıklıkla Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisinde kullanılmaktadır. Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisinde uygulanan başka bir teknik bibliyoterapidir. Çocuklara, kendi yaşadıkları sorunlara benzer sorunlar yaşayan kişilerin hikayeleri anlatılarak etkili baş etme yöntemleri sunulmaktadır. Bu teknik, hikayelerle uygulandığı için dolaylı yoldan ve çocuğu huzursuz etmeden öğrenmeyi sağlamaktadır. Cinsel taciz veya ölüm gibi konuşarak ele almanın zor olduğu konularda bibliyoterapi oldukça etkilidir.