Çocuklarda Bağlanma Sorunu: Güvenli Bağlanma, Kaygılı veya Kararsız Bağlanma, Kaçınan Bağlanma, Dağınık Bağlanma Nedir?

Bağlanma Stili Çocuğunuzun Karakterini Nasıl Etkiliyor?

Bağlanma, bir çocuk ve bir bakım veren arasındaki duygusal ve fiziksel ilişkiyi içerir. Bu bağ çocuğun güvenlik ve koruma ihtiyacına hizmet etmesi bakımından çok önemlidir. Küçük çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerinin normal sağlanabilmesi için en az bir birincil bakıcı ile bir ilişki geliştirmeleri gerekir. Bu ilişki öncelikle bebeklerin stresli durumlarda bir bağlanma figürüne yakınlık arayışıyla başlar.

Bağlanma Stilleri Nasıl Oluşur?

Bebekler, sosyal etkileşimlerde verdikleri sinyallere duyarlı olan ve yaklaşık altı aydan iki yaşına kadar, tutarlı olarak yanlarında kalan yetişkinlere bağlanırlar. Bakım veren kişi bu sinyallerine duyarlı olup yanıtladığında, bebek dünyayı güvenilir bir yer olarak algılar. Böylelikle diğer insanlara da güvenebilmeyi öğrenir ve çevreyi keşfetme konusunda daha rahat davranır. Fakat, bu süreç içerisinde bakım veren kişi bebeğinin sinyallerini tutarlı bir biçimde yanıtlayamazsa bağlanma sorunu ortaya çıkar ve bebek bakım verenle güvenli bir bağ oluşturamaz.

Bağlanma Stili Eksikliğinde Ne Olur?

Bağlanma problemi, ilerleyen dönemlerde hem çocukların hem de yetişkinlerin kaygılı bireyler olmasının sebebi olabilir. Bağlanma sorunu yaşayan çocuklarda bağlanma sistemi koruyucu rolünü aktif olarak gösteremez ve destek alamayan çocuk kendisini güvende hissetmez. Bu nedenle güvenli bağlanma geliştiremeyen çocuklar dünyayı tehlikeli bir yer olarak algılar ve güvende olma, anlaşılma ve sakinleşme ihtiyaçlarını karşılayamazlar. Bu sebeple bebekler ve bakım verenler arasında güvenli bağlanmanın sağlanması büyük önem taşır ve bağlanma sorunu ilerleyen yetişkinlik dönemlerinde kişinin sosyal hayatının belirleyicilerinden biri olabilir. Kişiler bakım verenle farklı biçimlerde bağlanma stilleri geliştirebilirler;

Bağlanma Çeşitleri Nelerdir?

– Güvenli Bağlanma Nedir?

Güvenli Bağ Nasıl Kurulur?

Bağlanma 8.-12. hafta ve 6 ay arasında kendini göstermeye başlıyor olsa da güvenli bağlanma için bebeğin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının doğduğu andan itibaren karşılanıyor olması gerekmektedir.

Güvenli bağlanmada, bakım veren kişi bebeğin ihtiyaçlarına karşı duyarlı davranır. Bebek, bağlandığı kişi yanından gitse bile onun geri geleceğini bildiği için kolay sakinleşir ve geri geldiğinde keyifle onu karşılar.

Bebek ile Güvenli Bağ Kurabilmek İçin Anne ve Babalar bazı noktalara dikkat etmelidir.

– Bebeğin duygularına uygun şekilde karşılık vermeli ve bebeğiniz size ulaşabiliyor olmalıdır. Bebek yalnızca korktuğunda veya üzüldüğünde değil, olumlu duygular yaşadığında da anne-babasının ilgisini alabileceğini biliyor ve hissediyor olmalıdır.

– Bebeğiniz doğduğu andan itibaren  iletişim kurarken bebeğinizin gözlerinin içine bakmalı ve aranızdaki bağı kuvvetlendirmelisiniz.

– Evden gizlice çıkmamalı, gideceğinizi bebeğinize belli etmeli, vedalaşıp tekrar geri geleceğinizi belirterek evden ayrılmalısınız. Bu şekilde bebeğiniz sizin tekrar geleceğinizi ve terk edilmiş olmadığını bilir, kendini güvende hisseder.

Güvenli Bağlanma Belirtileri Nelerdir?

Bebekliklerinde bu tür bağlanmaya sahip olan kişiler, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde kalıcı, güven dolu, romantik ve sosyal ilişkiler kurmakta zorluk yaşamazlar. İnsanlara ve kendilerine karşı güven duygusu içindedirler ve duygularını ifade etmekte zorlanmazlar. Güvenli bağlanma gösteren çocuklar için Dünya güvenilir bir yerdir ve bu çocuklar hayatlarının ve gelişimlerinin pek çok alanında avantajlıdır. Güvenli bağ kuran çocuklar olumsuz duygularını kontrol etme konusunda ve stresli durumlarla başa çıkmada daha başarılıdır; sosyal becerileri gelişmiştir, etrafında olanları ve diğer insanların duygularını daha iyi anlayabilirler; çevrelerini daha iyi keşfederler; özsaygı ve özgüvenleri gelişmiştir, diğer insanlar ile empati kurma konusunda daha yeteneklidirler; hayatları boyunca çok daha sağlıklı ilişkiler kurarlar.

Bağlanmanın en önemli noktası güven duygusudur. Fiziksel ve duygusal olarak ihtiyaçları karşılanan bebek önce anne-babasıyla güvenli bir bağ oluşturur daha sonra bu bağlanma stili tüm hayatına, sosyal ilişkilerine, benlik algısına ve dünyaya bakışına yansır.

– Kaygılı / Kararsız Bağlanma Nedir?

Bakım veren kişi bebeğe karşı mesafeli olduğunda kaygılı/kararsız bağlanma gerçekleşir. Kaygılı bağlanan çocuklar ihtiyaç duyduklarında bakım verenlerinin yanlarına geleceğinden, kendilerini sakinleştireceğinden ve ihtiyaç duydukları sevgiyi, ilgiyi her zaman alacaklarından emin değillerdir. Bağlanılan kişi yanından gittiğinde bebek kendisini sakinleştirmekte zorlanır ve bakım veren yanına gelse bile bu kaygı hali devam eder.

Kaygılı Bağlanma Neden Olur?

Kaygılı Bağlanma sebeplerinde bakım verenin davranışlarındaki tutarsızlık en büyük etkendir. Tepkilerinde tutarlı davranmayan, çocuğunun ihtiyaçlarını tutarsız bir şekilde karşılayan, bazen bebeğini aşırı seven bazen de bebeğine bıkkınlığını hissettiren, kararsız davranan ve çocuğunu kontrol edebilmek için onu terk etme tehdidinde bulunan annelerin çocukları kaygılı bağlanmaya yatkın olmaktadır. Bakım veren bebeğin ihtiyacını 1 kez vaktinde gerçekleştirmişse 2 kez vaktinde gerçekleştirmemiştir. Bebeğin yaptığı aynı davranışa karşı bakım veren bir gün olumlu bir gün olumsuz duygular yansıtmıştır. Bu şekilde kafası karışarak büyümüş çocuklar, ileride kimsenin sevgisinden emin olamayan kaygılı insanlar olmaktadır.

Kaygılı Bağlanma Belirtileri Nelerdir?

Bebekliklerinde kaygılı bağlanmaya sahip olan kişiler, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde daha kaygılı ve bağımlı sosyal ilişkiler kurmaya meyillidirler. Kendilerine değil karşı tarafa güvenme eğilimindedirler ve dünya onlar için belirsizliklerle dolu bir yerdir. İlerideki romantik ilişkilerinde çoğunlukla eşinin kendisini bir gün mutlaka bırakabileceğini ve aldatabileceğini sıklıkla düşünebilirler. İnsanlara karşı güvensizlerdir ve insanlara yaklaşmaya korkarlar. Yaklaştıklarında ise çok aşırı bağımlılık gösterirler

– Kaçınan Bağlanma Nedir?

Bakım veren kişi, bebeğe karşı mesafeli ve soğuk olduğunda kaçınan bağlanma gerçekleşir. Bebek bağlandığı kişi yanından gittiğinde bunun farkında değildir ve bakım veren geri geldiğinde tepkisiz kalır.

Kaçınan Bağlanma Neden Olur?

Anne-babaları veya bakım verenleri tarafından sevgi görmeyen, ihtiyaçları karşılanmayan ve ilgisiz büyüyen bebekler kaçınan bağlanma gerçekleştirirler. Dünyaya tüm savunmasızlıklarıyla geldikleri dönemde anne-babaları tarafından sevgi görmemiş, ihtiyaçlarının karşılanması hep ertelenmiş, bakım verenleri tarafından hep geri çevrilmiş ve reddedilmişlerdir. Kaçıngan Bağlanma kuran çocuklar için annelerinin yanlarında olması, onları terk edip geri dönmesi önemsizdir. Bakım verenlerine karşı tepkisizleşirler.

Kaçınan Bağlanma Belirtileri Nelerdir?

Bebekliklerinde kaçınan bağlanmaya sahip olan kişiler, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde ilişki kurmakta zorlanırlar. Etrafa güvenmezler sadece kendilerine güvenirler ve sosyal ilişkileri kendi çıkarları üzerine kuruludur. Duygularını ifade etmezler ve ikili ilişkilerine duygusal destek vermekten kaçınırlar. Dünya onlar için güvensiz bir yerdir.

– Dağınık Bağlanma Nedir

Dağınık bağlanma türü bağlanma çeşitleri arasında en sağlıksız olanıdır. Genellikle bakım veren kişi patolojik bir soruna sahiptir. Bebeğin ihtiyaçlarını anlamaz. Bebek için bakım veren, bebeğin yakınlık kurmak istediği ama bir o kadar da güven ilişkisi sağlayamadığı biridir. Bakım veren kişi, ortamdan ayrılınca bebek huzursuzlanır ancak geri geldiğinde ya sakinleşemez ya da sarılır. Bu durumun ardından kısa bir süre sonra ise bakım verenden uzaklaşırlar.

Dağınık Bağlanma Belirtileri Nelerdir?

Bebekliklerinde dağınık bağlanmaya sahip olan kişiler, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde ilişki kurmakta zorlanırlar çünkü kimsenin kendilerini sevebileceğine inanmazlar bu yüzden kendilerine ve diğer kişilere karşı güven oluşturamazlar. Dünya onlar için güvensiz bir yerdir. Bu kişiler duygusal olarak kapalıdırlar. Kendilerini yaralı ve değersiz hissederler.  Dağınık bağlanmaya sahip kişiler genellikle kızgın ve öfkeli olurlar. Anne veya babaları tarafından duygusal ve fiziksel olarak şiddet görmüş olabilirler. Yakın duygusal ilişki kurmayı çok isterler ama insanları kendilerinden uzaklaştırırlar.

Bağlanma Sorunu Nasıl Çözülür?

Çocukların deneyimledikleri güvensiz bağlanma örüntüleri yetişkinlik döneminde sosyal ve duygusal sorunlara yol açabileceği için çocuğunda güvensiz bağlanma stillerinden biri olduğunu düşünen ebeveynlerin, bu konuda bir uzmana başvurmaları oldukça önemlidir. Bu durumlar için çocuklarla yapılan oyun terapisi seansları ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçmede oldukça etkili bir yöntemdir. Bağlanma sorunu yaşayan 2-12 yaş aralığındaki çocuklarla oyun terapisi seanslarıyla, bağlanma ilişkileri oyun kurarak yeniden işlenir. Çocukta oluşan tramvatik durumlarla baş edilerek, çocuğun bu süreci tekrardan anlamlandırması sağlanabilir. Oyun terapisi, çocukların güvensiz bağlanma deneyimlerinden sıyrılarak günlük hayatlarına ve geleceklerine daha olumlu bir şekilde hazırlanmalarına zemin hazırlamış olur. Bağlanma sorunu yaşayan 0-2 yaş çocuklarınız için de, ebeveyn danışmanlığı hizmeti alarak çocuğunuza karşı tutumlarınızı daha doğru ve sağlıklı hale getirmeniz önerilmektedir.