Özgüven Nedir?
Özgüven kişinin kendisine dair olan inancıdır. Özgüven duygusu kişiyi yeterli ve emin hissettirir. Özgüven duygusuna sahip kişiler yaptıkları ve yapabilecekleri ile ilgili farkındalığa sahiptir ve bunu davranışsal düzeyde gösterebilirler. Özgüven duygusu kişinin hem bireysel iyilik halini hem de sosyal uyumunu belirler.
Özgüven Nasıl Oluşur?
Özgüven duygusunun gelişimi yaşamın ilk yıllarına dayanmaktadır. Bebeklik ve çocukluk döneminde sağlıklı aile ilişkilerinin ve ebeveyn tutumlarının varlığı özgüven duygusunun gelişimini belirlemektedir. Çocuklar dünyaya özgüven duygusuna sahip olarak gelmezler, çocukların sahip oldukları potansiyel, sağlıklı aile tutumlarının varlığında gelişim gösterir. Özgüven duygusu sonradan kazanılan bir özelliktir.
Çocuklarda Özgüven
Özgüven çocukluk dönemlerinden itibaren oluşmaya başlar ve kişinin tüm yaşamını boyunca etkisini sürdürür. Özgüven, bir çocuğun kendisine yönelik olumlu duygular geliştirmesi sonucu kendisini iyi hissetme halidir. Çocuk hem bireysel hem sosyal bağlamda kendisinden memnundur. Özgüvenli çocuk hata yapmayı göze alabilir, karşılaştığı yaşam sorunları ile başa çıkarak alternatifler üretebilir.
Çocuklardaki Özgüven Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Özgüven eksikliği yaşayan çocuklar karar verme ve verilen karara bağlı gelişen sonuçlar ile yüzleşme konusunda endişe duyarlar.
Özgüven Düşüklüğünün Belirtileri Nelerdir?
Özgüveni düşük bireyler hiç değerlerinin olmadığını ve diğer insanlar kadar değerli olmadıklarını düşünebilirler
Özgüven eksikliğinin görüldüğü durumlarda kişi sosyal yaşama adapte olmakta, dahil olmakta zorluk çeker. Kendine ve geleceğe ilişkin olumsuz duygular barındırır, kendine yönelik zayıf inançları bulunur.
Çocuklarda Özgüven Eksikliği Neden Olur?
Özgüven eksikliğinin temel nedenleri çok çeşitli sebepler ile ilişkili olabilir. Özgüven eksikliğindeki temel faktörler çocuğun yetiştiği ve içinde bulunduğu kültüre, toplumsal dinamiklere, aile içi dinamiklere, olumsuz veya zorlayıcı çocukluk deneyimlerine dayanabilmektedir.
Çocukların Özgüven Duygusunu Nasıl Artırabiliriz?
Çocuğa karar verme fırsatı verildiği oranda özerklik duygusu gelişir. Özerklik kazanan çocuk özgüven duygusu geliştirebilecek potansiyele sahiptir.
Çocuğun Özgüvenini Artırmak İçin Ebeveynlerin Yapabilecekleri Nelerdir?
- Çocuk ev içinde aldığı her karar ile ilgili suçlanmamalı ve cezalandırılmamalıdır. Sürekli suçlanan çocuk ebeveynlerinin varlığında karar vermeyi zamanla bırakır. Bu durum çocuğun sosyal yaşantısına yansıyarak iletişim zorlukları, yalnızlık gibi sorunlar yaşamasına sebep olabilir.
- Özgüvenli çocukların her biri benzer davranışlar göstermezler. İçe dönük yapıda görülen çocuklar da özgüven duygusuna sahip olabilir. Özgüven duygusunun tek bir görünümü yoktur. Bu sebeple çocuğun mizacıyla uyumlu olmayan ebeveyn beklentileri, çocuğun özgüvensiz olarak algılanmasına sebep olabilir. Çocuğun toplum içinde özgüvenli gözükmesi adına büyük davranışlar sergilemesini beklemek özgüven eksikliğini tetikleyici nitelikte olabilir.
- Mükemmelliyetçi ebeveyn tutumları çocuğun risk almasına, karar vermesine ve sonuçları ile yüzleşip deneyim kazanmasına engel olur. Özellikle okul öncesi dönemde esnek ve mizaç odaklı ebeveyn tutumları özgüveni destekleyici nitelikte olacaktır.
- Çocuğun yaşamda karşılaştığı veya karşılaşacağı her sorunun ebeveynler, bakımverenler tarafından çözüme kavuşturulması çocuğun konfor alanından çıkmasına ve özgüven duygusu kazanmasına engel olabilir. Çocuğun sosyal yaşama uyumunu belirleyen temel etken sosyal ilişkiler içerisinde problem çözme becerisini kazanması ve devamında gelişen özgüven duygusunun varlığıdır.
Çocuğumun Özgüven Eksikliği İçin Nasıl Yardım Alabilirim?
Çocuklar ile çalışan ruh sağlığı uzmanları (oyun terapistleri, psikologlar, psikolojik danışmanlar, ebeveyn danışmanları…) özgüven eksikliği gibi konularda sıkça çalışmaktadır. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklar için etkin olarak oyun terapisi uygulanabilmekte ve aileler için de ebeveyn danışmanlığı hizmeti etkili olmaktadır.
Oyun terapisi sürecinde çocuk problem çözmeyi, duygularını fark etmeyi ve olumsuz/zorlayıcı duygularla başa çıkmayı öğrenir ve deneyimler. Süreç boyunca kendine güvenen, terapistle işbirliği kuran, sorumluluk alan ve sorumluluklarını yerine getirebilen çocuğun özgüveni desteklenir.
Ebeveyn danışmanlığında ise ailenin talebi doğrultusunda sürece ebeveynler de dahil edilerek ev ortamında düzenlemeler yapılması için yönlendirmelerde bulunulmaktadır.
Çocuğunuzun özgüven sorunu için yetkinliğinden emin olduğunuz bir uzmandan destek alabilirsiniz.
Yetişkinler Özgüven Eksikliği İle Nasıl Başa Çıkabilir?
Kişinin kendi kararlarını verme, kararlarına ve sonuçlarına karşı kabullenme, özşefkat gösterme özgüven eksikliğinin yaşandığı durumlara farklı bir bakış açısı ile yaklaşmasını sağlayabilir. Yeni hobiler edinmek, olumlu duygular hissettiren ortamlara ve insanlara daha çok vakit ayırmak, güçlü yönleri fark etmek özgüveni destekleyici nitelikte değişimlerdir.
Özgüven eksikliğinden dolayı günlük yaşantınız kesintiye uğratıyor ve gündelik yaşamdaki işlevselliğiniz bozuluyor ise bir ruh sağlığı uzmanından (psikolog, psikolojik danışman) profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.