Kişisel Sınırları Korumak Neden Önemlidir?
Sınırlar, başka insanlara nasıl davranılması gerektiğini belirler, insanları kötü deneyimlerden korur, bireylerin çevrisi ile sağlıklı bir ayrışma yaşamasını sağlar. Sınırları korumak, ilişkilerin düzenlenmesi ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesinde oldukça etkilidir. Kişinin başkalarının bakış açısına göre şekil almasını engelleyerek kendi duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını belirlemesini sağlar. Aile, arkadaşlık ilişkileri, romantik ilişkiler ve iş yaşamı gibi çok farklı alanda sınırlarımızı belirlemek ve korumak gereklidir. Gelişme çağı döneminde ebeveynleri tarafından tutarsız sınırlarla yetiştirilen bireyler sınırların gerekliliğini anlamakta zorlanır.
Sınırı korumakta zorluk yaşayan bireyler umutsuzluğa kapılmamalı ve durumlarına olduğu gibi devam etmemelidir. Bireylere sınırlarla ilgili doğru ve sağlıklı düşünceleri nasıl geliştirebilecekleri öğretilmelidir.
Sınırlarla birlikte insanlar daha sağlıklı ve mutlu oldukları ilişkiler yaşarlar. Sınırları belirlemek ve korumak için öncelikle ihtiyacımız olan sınırları anlamak gerekir.
“Sınır” kelimesi kulağa kısıtlayıcı bir kavram gibi gelse de aslında kendi hak, özgürlük, düşünce ve duygularımızla var olarak bize kendi dünyamızı bilinçli bir şekilde yaşama imkanı sağlamaktadır.
Fiziksel Sınırlar Nedir? Ne İşe Yarar?
Fiziksel sınır, bedenimizi ve sahip olduğumuz kişisel alanımızı korumaktadır. Fiziksel sınırlar başkalarına fiziksel temasta bulunmama yani kişisel mahremiyet oluşturmaya fayda sağlar.Bize yemek yeme, uyuma ve dinlenme gibi fiziksel ihtiyaçları karşılama hakkı verir. Fiziksel sınırlar sayesinde, çevremizdeki insanların ne kadar yakınımızda durabileceğini, kurulacak fiziksel temasın ne türde olabileceğini ve kişisel alanımızda başkalarının davranışlarını bizim belirlememizin mümkün olduğunu görmekteyiz. Rahatsız olduğumuz durumlarda davranış olarak uzaklaşabiliriz veya kişisel alana ihtiyaç duyduğumuzu sözel olarak ifade edebiliriz.
Duygusal Sınırlar Nedir? Ne işe yarar?
Duygusal sınırlar, duygu ve düşüncelerimizin eleştiri almasına veya yok sayılmasına izin vermeme hakkı tanımaktadır. Bu sınırlar, duygularımızı iletişim kurduğumuz insanların duygularından ayırmakta ve bize karşımızdakinin duygularından sorumlu olmadığımızı göstermektedir. Ayrıca duygusal sınırlar karşılıklı olarak hislerimize saygı göstermeyi duygusal mahremiyet alanı oluşturmamızı sağlamaktadır. Ben dilini kullanarak kendimizi ifade etmek duygusal sınırları korumayı kolaylaştırmaktadır.
Cinsel Sınırlar Nelerdir?
Cinsel sınırlar, cinsellik esnasında iyi hissettiren veya rahatsız eden dokunmalar, temaslar ve pozisyonlarla ilgili konuşabilmeyi sağlamaktadır. Aynı zamanda cinselliği kiminle, nerede, ne zaman ve ne sıklıkta yaşamak istediğimizi belirtme özgürlüğü de tanımaktadır. Cinsel sınırlar, istediğiniz bir cinsel ilişki yaşamanıza fayda sağlayacağı için cinsel doyumunuzu da arttıracaktır.
Manevi/ Dini Sınırlar
Manevi/ dini sınırlar, bize inanç ve ibadet özgürlüğünü koruma altına almayı sağlamaktadır.
Maddi Sınırlar
Maddi sınırlar, paramızı, mal varlığımızı ve maddi kaynaklarımızı istediğimiz şekilde harcama ve paylaşma hakkımızı korumayı sağlamaktadır. Maddi sınırlarımızı etrafımızdaki kişilerle paylaşmamızda bir sorun yoktur ve bu ayıp veya utanılacak bir durum değildir.
Zaman Sınırları
Zaman sınırları, çevremizdeki kişilere zamanı istediğimiz şekilde planlama kararının bize ait olduğunu göstermektedir. ‘Hayır’ diyemediğimizde başkaları tarafından yapmamızı istenilenleri isteksiz olarak yapmak, zamanımızı boşa harcadığımızı hissettirebilir ve zaman zaman bize ait sorumlulukların aksamasına sebep olabilir.
Pazarlık Edilemez Sınırlar
Pazarlığa açık olmayan sınırlar, güvenliğimiz için sahip olmak zorunda olduğumuz sınırlardır. Fiziksel ve duygusal istismar, fiziksel ve psikolojik şiddet, alkol ve madde kullanımına teşvik gibi hayati tehlike olarak görebileceğimiz güvensiz hissetmeyi sağlayacak durumlara maruz kalmanızı önlemektedir. Toplum içerisinde birey olarak var olmak, kendi değerlerimiz ile sağlıklı ve güvenli bir şekilde hayata devam edebilmek bu sınırları çizmek ve korumak hayati açıdan önem taşımaktadır.
Sağlıklı Kişisel Sınırları Oluşturmak
Sağlıklı kişisel sınırlar kesin net olarak belirlendiğinde, kendinize olan güveniniz ile birlikte sağlıklı ve güçlü bir benlik geliştirmeniz mümkün olur.
Gerçeklere odaklanacağınız için daha kararlı ve kontrollü olabilirsiniz. Diğer insanlara karşı kendinizi daha iyi ifade ederek daha sağlıklı iletişim kurabilirsiniz. Bu sayede doyumu yüksek ilişkiler oluşturabilirsiniz.
Sınırlarınızı Korurken Aşağıdaki Maddelere Dikkat Edebilirsiniz.
- Öncelikle oluşturulan kişisel sınırların hakkınız olduğunu ve başkalarının size yaklaşımını da sizin sorumluluğunuzda olduğunu kabul etmelisiniz. Sınırlar, hayatınızda neyi kabul edip etmediğinizi anlatan bir sistemdir. Sizi koruma altına alan sınırlarınız yoksa, etrafınızdaki insanlardan değer hissetme eğiliminde olabilirsiniz. Bu durumu yaşamak istemiyorsanız, güçlü bir benlik algısı için açık ve net olan sınırlar koymak, başka kişilerin sınırlarına saygı duymak, belirlenen sınırlar konusunda tutarlı davranmak etkili olacaktır.
- Etrafınızdaki insanların isteklerinin ve ihtiyaçlarının sizin istek ve ihtiyaçlarınızdan daha önemli olmadığını fark etmelisiniz. Hayır demekte zorlandığınızda, insanların istek ve ihtiyaçlarını önceliğiniz haline getirdiğinizde çoğunlukla kendinizi dezavantajlı bir konumda bulursunuz. Bu durum bencil olduğunuz anlamına gelmemektedir, ancak sağlıklı bir biçimde kişisel sınırları oluşturabilmek için bir miktar “bencillik” gerekmektedir. Kendi değerleriniz pahasına başkalarının memnuniyetini sağlamaya çalışmak hiç kimse için bir iyilik hali sağlamamaktadır.
- Kabul edilemeyeceğiniz tutum ve davranışlar belirlenmelidir. Başkalarının size göre saygısızca olan uygunsuz veya rahatsız edici bulduğunuz davranışlarını görmelerine yardımcı olun.
- Fiziksel veya duygusal bir alana ihtiyaç duyduğunuzu fark ettiğinizde başkalarıyla paylaşmaktan çekinmemelisiniz.
- Başkaları tarafından baskı görmeden kendi değer yargılarınızı belirleyerek gerçek benliğinizin oluşmasına izin verin.
- Kendiniz için en iyi ve en doğru olanı, ihtiyaçlarınızı, isteklerinizi ancak siz bilebilirsiniz. Buna dayanarak kendinize güvenmeli ve inanmalısınız. Başkalarının sizin adınıza kararlar almasına izin vermeyin.