Kumar Bağımlılığı, daha çok gelir kazanma düşüncesiyle elinde olanları gözden çıkarma, riske atma davranışına denir. Kumar bağımlılığı, günlük hayatın işlevselliğinin bozulmasına sebep olmaktadır. Kumar bağımlısı olan bireyler, kendilerine zarar vermekle beraber ailelerine ve sosyal çevrelerine de zarar vermektedir. Büyük maddi kayıplara sebebiyet verebilen kumar bağımlılığı kişilerin hayatlarını birçok farklı boyutta olumsuz etkileyebilmektedir.
Kumar Bağımlılığının Nedenleri Nelerdir ?
Kumar bağımlılığının nedenlerini tek bir boyutta ele almak doğru olmaz. Kumar bağımlılığında, biyolojik faktörler kadar sosyal faktörler de oldukça fazla etkilidir. Sevilen bir yakının ölümü, boşanma, fiziksel hastalıklar, iş veya kariyerle ilgili olumsuz gelişmeler, aniden gelişen yüksek başarı, sosyal ilişkilerde zorluklar, alkol ve madde kullanımı kumar bağımlılığının gelişim sürecini hızlandıran ve bağımlılığın en başta oluşmasına sebep olabilen faktörlerlerdir.
Kumar bağımlısı kişilerde:
– Aile disiplininde tutarsızlık
– Maddi simgelere aşırı değer verilmesi
– Para biriktirmek, maddi gelecek planı yapmak gibi ekonomik davranışlara yeterince özen gösterilmemesi
– Yaşamın erken yıllarında şans ve kazanmak gibi eğilimlerin olumlu tepkilerle desteklenmesi
– Aile üyeleri arasında kumar oynamanın görülmesi
– Toplum içerisinde piyango, loto, spor-toto gibi bahislerin yaygınlaşması kumar bağımlılığınına zemin hazırlayan faktörlerdir.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Oluşur?
Kumar bağımlılığı çoğu zaman heves ile başlamaktadır. Fakat bu heves zaman içerisinde yerini daha çok kazanma hırsına bırakır ve kişiyi kumar oynamaya bağımlı hale getirir.
* Kumar oynama üzerine aşırı derecede fazla düşünmek (geçmişteki kumar deneyimlerini yeniden yaşamak veya bir sonraki oyunu tasarlamak)
* İhtiyaç duyduğu heyecan ve tatmin duygusu için giderek artan miktarlarda para ile kumar oynama düşüncesine sahip olmak.
* Geçmişte başarısızlıkla sonuçlanan kumar oynamayı azaltma, kumar oynamayı kontrol altına alma veya kumar oynamayı bırakma denemeleri
* Kumar oynamayı azaltma veya bırakma denemeleri sırasında huzursuz hissetmek
* Sorunlardan kaçmak, olumsuz duygu durumdan uzaklaşmak, çaresizlik, suçluluk, kaygı ya da depresyondan kurtulmak için kumar oynamaya yönelmek
* Kumarda kaybedilen parayı geri kazanmak için kumara geri dönmek
* Oynadığı kumar miktarı ile ilgili sosyal çevresine ve terapistine yalan söylemek
* Kumar bağımlılığı sebebi ile önemli bir ilişkisini, işini, eğitimi ya da mesleki fırsatları tehlikeye atmak veya kaybetmek
* Kumar sebebi ile içine düştüğü maddi sıkıntılardan kurtulmak için başkalarına bel bağlamak
Kumar Bağımlılığı Riskleri Nelerdir?
Kumar bağımlılığının birçok farklı riski vardır. Bu risklerden bir kısmı şöyledir;
* Kumar bağımlıları maddi kayıplarını tek seferde geri almayı ümit ederler. Bu durum gerçekleşmeyince bağımlı davranışlarını ve kayıplarını yalanlarla saklamaya çalışırlar.
* Kumar oynamak için gerekli olan parayı sağlamak için; sahtekârlık, dolandırıcılık ya da hırsızlık gibi yasa dışı davranışlarda bulunabilirler.
* Kumar bağımlısı kişiler, gergin ve saldırgan hale gelince sosyal ilişkileri bozulur.
* Depresyon, intihar düşünceleri ve girişimleri olabilir.
* Kumar bağımlılığı ile birlikte alkol ve madde kullanımı sıkça gözlenebilir.
* Kaybedilen para sonrası yeme-içme, barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanır hale gelebilirler.
Bağımlılığın Evreleri:
Bağımlılık Balayı, Duraklama, Çöküş, Yıkılış olmak üzere dört temel evre olarak ele alınabilir.
Balayı Evresi: Çoğu zaman kısa sürer ve kazancın yüksek olduğu bir dönemdir. Daha sonraki süreçlerde de bu dönem anımsanarak oynamak sürdürülür. Güç duygusu bu dönemde yoğun olarak hissedilir.
Duraklama Evresi: Kayıpların peşine düşme bu evrede başlar. Kayıplar yükseldikçe kumar oynama davranışı giderek artmaya başlar. Borç alma ve kredi çekme bu dönemde yaşanabilir. Borcu borç ile kapatma davranışı sık görülür. Kazanma ve kaybetme döngüsü ardışık bir şekilde birbirini izler.
Çöküş Evresi: Kayıpların yükseliş gösterdiği bir dönemdir. Alkol ve madde kullanımı bu evrede artar. Depresif belirtiler yoğunlaşabilir.
Yıkılış Evresi:Tamamen ekonomik kaynakların tükendiği bir dönemdir. Yalan, illegal maddi kaynak kullanma, yasal sorunlar, sosyal sorunlar, depresyon ve intihar riskinin en yüksek görüldüğü evredir. Yaşanılan olumsuzlukları telafi etmek için tekrar kumara yönelinir ve yoksunluk belirtileri gözlenebilir.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kumar bağımlılığı, tedavi sürecinin yaşam boyu sürmesi gereken bir sorundur. Kişiler öncelikle bir sorun olduğunu ve tedavinin gerekli olduğunu kabul etmelidir. Kumar bağımlılığının tedavisinde ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemleri birlikte kullanılır. İlaç tedavisinde seratonin ve dopamin hormon dengelerini sağlayacak ilaçlardan destek alınır. Bunun yanında kumar bağımlılığı ile birlikte gözlenebilen depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için de antidepresan kullanılabilir. Psikoterapi sürecinde ise kullanılan en etkili yöntemlerden bir tanesi EMDR Terapisidir. Terapinin hedefi geçmişte danışanların yaşadığı travmalara odaklanarak, şimdiki zamanda yaşanılan sorunların temelinde yer alınan sorunu tedavi etmek ve bundan sonraki süreçte kazanılan yeni bakış açısı sayesinde daha olumlu davranışlar göstermesini sağlamaktır. EMDR terapisi ilaç tedavisi ile birlikte kullanıldığında kumar bağımlılarının bağımlılıklarından kurtulmaları konusunda oldukça etkili bir terapi yöntemidir.