Çocuğunuzla kurduğunuz ilişkide amaç her zaman çocuğun sağlıklı gelişimini desteklemek ve yanında olmakken, zaman zaman istenmeyen sözler ve davranışlarda bulunmak olası bir durumdur. Bu gibi durumlara örnek oluşturabilecek bazı ebeveyn tutumlarını fark etmek ebeveyn – çocuk ilişkisini geliştirmek için iyi bir başlangıç olabilir.
Aileye Gelen Yeni Üyenin Sisteme Dahil Edilmesiyle Birlikte Yaşanabilecek Durumlar:
*Kardeş ilişkilerini düzenlemeyi hedefleyen ancak büyük çocuğun hala bir çocuk olduğu gerçeğini görmezden gelen ebeveyn tutumları kardeş kıskançlığının en önemli tetikleyicilerinden biri olmaktadır.
“Sen abi/abla oldun artık kardeşine oyuncaklarını verebilirsin”
“O senin küçüğün bırak onun istediği olsun”
“Bak kardeşine hiç sesi çıkıyor mu sen bir de büyüğü olacaksın”
“Kardeşin senden daha uslu/akıllı”
Çocuğun Duygusal Gelişimini Desteklemeyle İlgili Yaşanabilecek Durumlar:
*Çocuğun zorlayıcı duygularla baş etme yetkinliği kazanmasını engelleyen, duyguların önemsiz olduğu mesajını veren ebeveyn tutumları çocuğun uzun süreçte davranış sorunları göstermesine neden olabilmektedir.
“Ne var bunda ağlayacak, çabuk sil o gözyaşlarını”
“Ağlamana gerek yok/ Korkmana gerek yok”
“Sus, sakın sesini çıkarma insanların yanında uslu dur”
“Her şeye de ağlanmaz ki”
Sosyal Yaşama Uyum Sağlamaya Çalışan Çocuklar ve Yaşanabilecek Durumlar:
*Çocuğun uzlaşma, problem çözme gibi becerilerinin gelişmesini engelleyen bazı ebeveyn tutumları çocuğun sosyal hayata adım attığı dönemlerde ortaya çıkabiliyor. Çocuğun önüne çıkan veya çıkması muhtemel olan her problemi onların yerine çözen ebeveyn yaklaşımları çocukların deneyim kazanmasını, problem çözme becerileri geliştirmesini olumsuz yönde etkilemektedir.
“Okulunu sevmiyorsan başka okula gönderelim seni”
“Arkadaşlarınla anlaşamadıysan seni başka bir okula gönderelim”
“Boş ver başka arkadaş bulursun, bir daha konuşma onunla”
“Öğretmenlerini sevmediysen seni başka bir okula gönderelim”
Çocuğun Benlik Gelişimi ve Yaşanabilecek Durumlar:
*Çocuğun kendisini toplum içinde değerli bir birey olarak konumlandırmasını, kendisiyle ilişkisini belirleyen ebeveyn yaklaşımlarından bazıları…
“Bu çocukla insan içine çıkılmıyor, sürekli bizi utandırıyor”
“Kime çekti ki bu çocuk”
“Yine burnumuzdan getirdi bu çocuk”
“Bir huzur vermedin git odanda ağla artık”
“Bak.. ‘nın çocuğuna, ne kadar başarılı, akıllı. Sen bir onun kadar olamadın”
Çocuğun Hareket İhtiyacı ve Yaşanabilecek Durumlar:
*Çocuğun gelişimsel düzeyiyle uyum göstermeyen ebeveyn beklentileri çocuk – ebeveyn ilişkisini çıkmaza sokabilir. Özellikle 1 – 3 yaş çocuğunun dünyayı keşfetme çabasına ebeveyn uyum göstermediğinde kriz anları gitgide büyümektedir.
“Ben gelene kadar uslu uslu dur sakın bir yere kıpırdayayım deme”
Çocuk ve Ebeveynin İhtiyaçlarının Çatışması ve Yaşanabilecek Durumlar:
*Çocuğun gelişimiyle beraber değişen ihtiyaçları ebeveynler tarafından “gerektiği kadar” karşılandığı müddetçe her şey yolunda gidebilir. Ancak yoğun iş saatlerinin veya iş seyahatlerinin ardından çocuktan ayrı geçirilen zamanın telafi edilme çabası ebeveynlerin sorumluluklarını somutlaştırmalarına sebep olabilmektedir. Bunlar genellikle gereğinden fazla hediye, oyuncak, atıştırmalık satın alma şeklinde olmaktadır. Çocuğun çok istediği ancak gelişimsel ihtiyacına uygun olmayan bir oyuncağı sadece daha fazla ağlamaması için “kıyamayıp” satın almak da benzer şekilde somut yollarla çocuğu memnun etme ve sakinleştirme çabasıdır.
Ebeveynin küçükken sahip olamadığı oyuncakları çocuğu için fazlasıyla satın alması ebeveynin çocukla ilgili beklentilerini gelişim düzeyini ve ihtiyaçlarını gözetmeyerek belirlemesine sebep olmaktadır. Aslında üç durumda da amaç ebeveyn – çocuk ilişkisini sürdürmek ve daha iyi hale getirmektir. Ancak sürecin sonunda ebeveyn kendi ihtiyaçlarına odaklanarak çocuğa yönelik beklentilerini gelişim düzeyinden, ihtiyaçlarından bağımsız olarak belirlemektedir. Bu gibi durumlarda görülen ebeveyn tutumlarından bazıları şunlar olmaktadır:
“Her istediğini aldık neden değer/kıymet bilmiyorsun”
“Her dediğini yaptık hala mızmızlanıyorsun”
“Bir sürü oyuncağın var niye oynamıyorsun onlarla”
Çocuğunuzun her ihtiyacını karşılıyor olmanıza rağmen, hala sizin istediğiniz gibi uslu ya da mutlu bir çocuk olmamasından dolayı yorulmuş olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda sormanız gereken asıl soru şu olabilir: “Bu oyuncağı kimin için alıyorum? İsteği oyuncağı almam için mağazada ağlama krizine giren çocuğumun artık sakinleşmesi ve rahatlamam için mi, yoksa bir aylık iş seyahatinin ardından çocuğumun özlem ve üzüntü duygusu yerine sevinç çığlıklarını tercih etmek istediğim için mi?”
Çocuğum ve Kendim için Nasıl Destek Alabilirim?
*Çocuğunuz büyüyüp gelişirken gösterdiğiniz tutum ve davranışlar konusunda profesyonel destek almaya ihtiyaç duyuyorsanız ebeveyn danışmanlığı sizin için iyi bir seçenek olabilir. Ebeveyn – çocuk ilişkisi içinde yaşanan problemleri göz önünde bulundurduğunuzda çocuğunuzun da profesyonel destek almaya ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız oyun terapisinden yararlanabilirsiniz.