Öfke Nedir?

Öfke, kişinin hoşlanmadığı bir olay yaşadığında gösterdiği tepkilerden biridir. Öfke kavramı kişide negatif anlamlar çağrıştırsa da aslında mutlu olmak, kırılmak gibi doğal bir duygu durumudur.

Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir?

Gün içinde zorlayıcı durumlar içinde insanlar öfke duyacakları durumlar yaşayabilirler. Sosyal ilişkilerimizde yaşadığımız çatışmalar ve sorunlar öfke duygusunun oluşmasına katkısı olan durumlardan olabilir. Sonuç olarak öfkeyi mantıklı oranlarda deneyimlemek kabul edilebilecek bir durumdur. Fakat öfke, yaşanan durumla orantılı değilse ve sosyal ilişkilerimizi bozuyorsa bu durum normal olarak kabul edilemez. Bu durum öfke kontrol problemi olarak adlandırılabilir. Öfke kontrol problemi çoğu zaman öfkesini baskılayan kişilerde görülür. Sürekli baskılanan bir duygu beklenmedik zamanlarda ve beklenmedik şekillerde ortaya çıkabilir. Öfke problemi gündelik bir sinir hali ile karıştırılmamalıdır. Bu problem kişinin mantıklı düşünmesini, düşüncelerini ve davranışlarını kontrol edebilmesini engelleyen bir durumdur.

Öfke Kontrol Bozukluğu Sebepleri Neler Olabilir ?

• Yaşanılan stresli deneyimler
• Kişilerarası sorunlar
• İletişim yeteneği zayıflığı
• Maddi sıkıntılar
• Depresyon
• Bağımlılık
• Sevilen birinin kaybı

Öfkenin Belirtileri Nelerdir ?

• Kas kasılmaları
• Ellerin titremesi ve terlemesi
• Sıcaklık hissi
• Tansiyon yükselmesi
• Baş ağrısı
• Kan basıncı artması ve kalp atışları hızlanır
• Diğer kişilerle iletişim kurmada güçlük
• Sabırsızlık
• Yüksek sesle ya da bağırarak konuşma
• Nefes alıp vermede düzensizlik
• Aşırı stres ve gerginlik
• Tartışma sırasında kişiye veya herhangi nesneye yönelik şiddet uygulanması

Öfke Kontrol Problemi Tedavisi

Öfke Kontrol Probleminde Psikoterapi

Psikoterapi çalışmaları öfke kontrolü tedavisinde oldukça önemlidir. İnsanları huzursuz eden sebeplerin belirlenmesi, kontrolünün sağlanması ve ortadan kaldırılmasında psikoterapi uygulamaları oldukça etkilidir. Ancak psikoterapide esas hedef kişinin durumla ilişkili uygun düzeyde bir öfke halini deneyimlemesini sağlamak olmalıdır. Diğer bir deyişle kişinin kontrol etmesine gerek olacak düzeyde öfke sorunu yaşama durumuna gelmemesini sağlamak asıl amaç olmalıdır.

Öfke Kontrol Probleminde İlaç Tedavisi

Öfke kontrolü tedavisinde psikoterapi uygulamalarının yanında ilaç tedavisi de kullanılabilir. Bununla beraber, ilaç tedavisi yalnızca psikolojik rahatsızlıklar için değil, fiziksel rahatsızlıklar için de kullanılan bir yöntemdir. Öfke probleminin altında yatan bir hastalık varsa öncelikle bu hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel davranışçı terapi de öfke nöbetlerini kontrol etmede kullanılan yöntemlerden biridir. Bu terapi modelinde öfke problemi yaşayan bireylerin kendileri ve sosyal çevreleriyle ilgili düşüncelerinin yapısını öğrenmesi temel amaçtır. Bu sayede, kişi; deneyimlediği durumun farkına vararak öfke nöbetlerinin bilişsel etkilerini anlamaya başlar. Bilişsel davranışçı terapi uygulamasında, öncelikle kişilerin kendilerini olumsuz anlamda etkileyen düşünceleri üzerinde durulur. Öfkeye sebep olan tetikleyiciler belirlenerek, bunlarla mücadele etme yolları hakkında değerlendirme yapılır. Diğer kişilerle iletişim kurma ve problemleri çözme konularında kişilerin sosyal becerileri geliştirilir. Sonrasında da öfke nöbetlerinin tekrar etmesini engellemek amacıyla kullanılabilecek yöntemler üzerinde durulur.

Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisinde EMDR

EMDR terapisiyle öfke duygusunu tetikleyen uyarıcıların kişi için anlamı bilişsel olarak kişi işlenir ve durumun daha kontrollü bir şekilde yeniden değerlendirilmesi sağlanır. Bu sayede kişinin öfkeleneceği durumlara yüklediği inanç sistemi daha işlevsel hale getirilir.

Örneğin; yaptığı yemeğe gelen bir eleştiri karşısında aşırı öfkelenen bir kişi, bu davranışını ‘yetersizim’ inanç sisteminden kaynaklı olarak gösteriyorsa bu durumda bu inanç sistemi EMDR ile ele alınarak kişiye hem farkındalık hem de yeni bir bakış açısı sağlanabilir. Yemeğine gelen eleştiriye ‘ben yetersiz bir insanım bu yüzden yemeğim de yeterince güzel olmadı’ diyerek karşıdakine öfkelenmek yerine ‘yemeğimde geliştirilmesi gereken kısımlar olabilir ama bu benim yeteriz bir insan olduğum anlamına gelmez ‘ diyerek tepki verebilir.

Öfkenizi Kontrol Etmek İçin Yardımcı Olabilecek Öneriler

Mola vermek önemlidir: Günlük hayatınızda kısa molalar vermek ve kendinize sessiz bir zaman tanımak öfkenizi kontrol etmede size yardımcı olabilir.

Konuşmadan önce düşünmek ve değerlendirmek önemlidir: Öfkeye sebep olan olay esnasında daha sonra pişman olacağınız bir şey söylemek olasıdır. Düşüncelerinizi değerlendirmek için kendinize zaman tanımanız gerilimi azaltmaya yardımcı olabilir.

Gevşeme becerileri öğrenmek: Nefes alma egzersizleri, “Sorun yok” ya da “Sakinleşebilirsin” gibi size yardımcı olacak bir cümleyi zihninizde tekrar etmek veya mutlu olduğunuz bir anı hatırlamak size yardımcı olabilir. Aynı zamanda günlük tutmak ya da sevilen bir etkinliği yapmak için vakit ayırmak da rahatlamaya ve duyguları düzenleme konusunda size fayda sağlayabilir.

Sakinleştiğinizde deneyimlediğiniz öfkeyi ifade etmelisiniz: Olumsuz duygularınızı ifade etmek oldukça sağlıklıdır. İçinize attığınız ve baskıladığınız öfke, ilerleyen zamanlarda size daha çok zarar verebilir.

Egzersiz yapmak: Fiziksel aktivitede bulunmak çoğu zaman öfkeye sebep olan stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Artan stres ya da öfke hissedilmeye başlandığında, tempolu bir yürüyüş yapmak ya da koşmak öfke hissinin azalmasına yardımcı olur.

Öfkelenmenize sebep olan durumlarda “Sen” yerine “Ben” dili kullanın: Öfkelenmenize sebep olan olaylarda karşınızdaki kişiyi eleştirmek ve suçlamak aradaki gerilimin daha da artmasına sebep olur. Böyle durumlarda duygularınızı ifade etmenize yardımcı olacak “ben“ dilinde cümleler kurmaya çalışın. Örneğin partnerinizin ev işlerinde size yardımcı olmaması canınızı sıkıyorsa duygularınızı “Ev işlerinde bana hiç yardımcı olmuyorsun ne kadar bencilsin” demek yerine “Evimizi toplarken bana yardım etmeyi teklif etmemen beni gerçekten üzüyor” şeklinde ifade edebilirsiniz.